برای خواندن بخش نخست اینجا را کلیک کنید
ترجمە از انگلیسی: کامران سعیدی
سه رویداد اخیر راجع به ملت کورد
تا سال 2005، وضعیت صلح آمیز و باثبات مستقر در حکومت اقلیم کوردستان به طور فزاینده ای منافع تجاری ترکیه را مجذوب این منطقه از کوردستان نمود.(٣٨) شرکت های ترکیه ای به طور چشمگیری در پروژه هایی مانند ساخت فرودگاه های مدرن و بین المللی در اربیل و سلیمانیه و همچنین کارخانه های سیمان و سایر پروژه ها مشارکت نمودند. نخست وزیر ترکیه و متعاقباً رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، حداقل به دو دلیل از این ابتکارات اقتصادی حمایت کردند: 1) چنین روابط اقتصادی به کاهش وضعیت رکود اقتصادی در جنوب شرقی ترکیه و کاهش حمایت کوردهای ترکیه از گروه های رادیکال همچون PKK کمک می کرد. 2)روابط اقتصادی ترکیه و اقلیم کوردستان همچنین به روابط این دو کمک می کرد، البته ترکیه به عنوان شریک ارشد محسوب می شد. در پایان سال 2005، تجارت ترکیه و عراق (بیشتر آن شامل حکومت اقلیم کوردستان) به 2.6 میلیارد دلار رسیده بود.(٣٩) در 11 مارس 2010، ترکیه حتی یک کنسولگری در اربیل، پایتخت حکومت اقلیم کوردستان افتتاح کرد، و به گفته خودش این کار را، « با هدف تقویت و پیشبرد روابط دوستانه و همکاری در همه زمینه ها بین ترکیه و حکومت اقلیم کوردستان انجام داد.(٤٠)» روحیه کارآفرینی دولت اردوغان و برقراری یک فضای دوستانه تجاری توسط دولت اقلیم کوردستان خیلی زود تبدیل به یک ثروت مشترک اقتصادی اعلام نشده بین این دو شد.(٤١) در سال 2011، حکومت اقلیم کوردستان با واردات 5.1 میلیارد دلاری از ترکیه به ششمین بازار صادراتی ترکیه تبدیل شد. این رقم تا سال 2013 به 8 میلیارد دلار افزایش یافت. اقلیم کوردستان به سومین بازار صادراتی ترکیه تبدیل شد. هنگامی که سینان سلبی، وزیر تجارت و صنعت اقلیم کوردستان در آوریل 2012 از ترکیه بازدید کرد، اعلام کرد که هر ماه 25 شرکت جدید ترکیه ای در کوردستان عراق راه اندازی می شود، و این در حالی است که بیش از نیمی از تمام شرکت های خارجی ثبت شده در حکومت اقلیم کوردستان شرکت های ترکیه ای هستند. . تعداد شرکت های ترکیه ای ثبت شده در KRG در بین سال های 2009 تا 2013 از 485 شرکت به تقریباً 1500 افزایش یافته است. از مرکز خرید تا پروژه های مسکن گرفته تا فروشگاه های مبلمان و کالاهای مصرفی و تجاری در همه جا مارک و علائم تجاری ترکیه دیده می شود ... از جمله صنایع کشاورزی، بانکداری و صنایع مالی، ساختوساز، آموزش، سیستمهای برق، مراقبتهای بهداشتی، استخراج و خدمات نفت/گاز، مخابرات، حملونقل، گردشگری، و صنعت آب.(٤٢) به نظر می رسید که قدرت نرم ترکیه نوید یک زندگی بهتر را هم برای ترکیه و هم برای حکومت اقلیم کوردستان می دهد.(٤٣)
همکاری اقتصادی ناگزیر به همکاری سیاسی منجر شد. در سال 2013، اردوغان از مسعود بارزانی، رئیس جمهور حکومت اقلیم کوردستان دعوت به عمل آورد تا به دیاربکر، پایتخت دفاکتوی کورد در ترکیه برود. در آنجا از بارزانی به عنوان رئیس حکومت اقلیم کوردستان استقبال نمودند، نه همچون گذشته که وی را یک جنگ سالار صرف از شمال عراق معرفی می کردند. نخست وزیر وقت ترکیه نیز دو بار در خطاب به مخاطبان خود از واژه ی پیشتر ممنوعه ی کوردستان استفاده نمود.(٤٤) این در حالی بود که اردوغان اعلام نمود: « ما در حال ساختن ترکیه ای جدید هستیم که به همه اقوام و مذاهب اختصاص دارد.(٤٥)» اردوغان و بارزانی دست در دست هم در مقابل صدها هزار نفر بر روی تریبون حاضر شدند تا «برادری ترکها و کوردها» را اعلام کنند.(٤٦)»
آنچه که در آن زمان همچون یک ربطه حسنه تاریخی به نظر می رسید این بود که حکومت اقلیم کوردستان به یکی از نزدیک ترین متحدان منطقه ای دولت ترکیه و همچنین سومین بازار صادراتی آن کشور پس از آلمان و بریتانیا تبدیل شده بود. در عین حال، روند صلح ترکیه و پ.ک.ک که در ماه مارس پیش از آن آغاز شده بود، بر مفهوم ترکیه بهعنوان سرزمین مشترک ترکها و کردها تأکید داشت. ترکیه به یکی از اصلیترین دولتهای حامی استقلال اقتصادی حکومت اقلیم کوردستان تبدیل شده بود، و این کشور به تسهیل فروش نفت و گاز حکومت اقلیم کوردستان به بازار جهانی و دور زدن بغداد کمک می نمود. مهمتر از همه، اردوغان حتی تا آنجا پیش رفت که اعلام کرد استقلال حکومت اقلیم کوردستان یک امر داخلی عراق است. چنین به نظر می رسید که این گفته ها به معنای پذیرفتن استقلال حکومت اقلیم کوردستان از جانب ترکیه بود.
با این حال، حمایت اردوغان از بارزانی تا حدی تاکتیکی و با هدف جلب حمایت محافظهکاران کورد در ترکیه علیه پ.ک.ک بود و نه حمایت کامل از حکومت اقلیم کوردستان. هشدار اولیه در مورد اینکه اردوغان به طور کامل با این ایده های به ظاهر جدید در مورد حکومت اقلیم کوردستان موافق نبود، زمانی آشکار شد که داعش در اوت 2014 ناگهان به اقلیم کوردستان حمله نمود و اردوغان از ارسال کمک نظامی به اقلیم کوردستان سر باز زد. تنها مانع مهم در این رویداد حمایت هوایی به موقع ایالات متحده آمریکا بود که جهادی های نسل کش را که تا 20 مایلی اربیل در حال پیشروی بودند، متوقف نمود.
اگرچه بارزانی برای مدت طولانی مقاصد خود را در مورد استقلال حکومت اقلیم کردستان اعلام کرده بود، اما اعلام او در ژوئن 2017 مبنی بر برگزاری رفراندوم مشورتی در پایان سپتامبر، اردوغان و بسیاری دیگر از جمله بغداد و تهران را خشمگین کرد. حتی ایالات متحده نیز مخالفت خود را اعلام نمود، عمدتاً به این دلیل که ائتلاف علیه داعش را از هم می پاشید.(٤٧)
اردوغان، بارزانی را به «خیانت» متهم کرد،(٤٨) جمعیت ساکن در حکومت اقلیم کوردستان را تهدید به قحطی نمود، و حتی دست اسرائیل را در این موضوع دخیل دانست: «زمانیکه تحریم های خود را اعمال کنیم، شما در سرما بیرون خواهید بود… . اگر شیر [نفت خام] را ببندیم، همه چیز تمام است. اگر کامیون ها وسایل را به شمال عراق انتقال ندهند، غذا یا لباس پیدا نخواهند کرد. در این صورت اسرائیل چگونه می تواند چیزی برای آنها ارسال کند.(٤٩)» در همایشی در استانبول، رهبر ترکیه که ظاهرا خشمگین بود اظهار داشت: «بعد از این، بیایید ببینیم دولت منطقه ای شمال عراق نفت خود را از کدام کانال ارسال می کند، یا آن را به کجا خواهد فروخت.(٥٠)» حکومت های عراق و ایران به این تهدیدها پیوستند و بغداد فرودگاههای بینالمللی اقلیم کوردستان در اربیل و سلیمانیه را مسدود کرد، اقدامی که بلافاصله به صنعت گردشگری و ارتباطات مهم مسافرتی بینالمللی پرسود حکومت اقلیم کوردستان لطمه زد. هر سه کشور هم مرز در امتداد مرزهای حکومت اقلیم کوردستان مانورهای نظامی برگزار کردند.(٥١) چنانکه که قبلاً اشاره شد، حتی ایالات متحده نیز نارضایتی خود را ابراز نمود، موضعی که برای حکومت اقلیم کوردستان بسیار ناخوشایند می نمود از آن جهت که آنها فکر نمی کردند که پس از نابودی دولت صدام حسین توسط آمریکایی ها، آنها بخواهند به تضعیف حکومت اقلیم کوردستان اقدام نمایند.
در نتیجه ی مخالفت ترکیه و همچنین ایران و عراق با همه پرسی اقلیم کوردستان، نیروهای عراقی با حمایت همه جانبه ایران و ترکیه و تبعیت ایالات متحده، کرکوک و سایر مناطق مورد مناقشه را به سرعت اشغال کردند، دو فرودگاه بین المللی حکومت اقلیم کوردستان را مسدود کردند و تصرف گذرگاه های مرزی حکومت اقلیم کوردستان از اقدامات دیگر نیروهای عراقی بود. مسعود بارزانی از ریاست حکومت اقلیم کوردستان استعفا نمود و حکومت اقلیم کوردستان از اوج بلندپروازی به اعماق ناامیدی سقوط کرد. بنابراین، ما باید بپرسیم که چه چیزی می تواند چرخش ناگهانی و ویرانگر در سرنوشت کوردهای عراق را توضیح دهد؟ آیا این نتیجه ی یک جنگ قدرت میان ترکیه و سایر همسایگان منطقهای حکومت اقلیم کوردستان بود؟ آیا رویههای دیپلماتیک و نهادهای بینالمللی/ منطقهای دخالتی در این موضوع وجود داشتند؟ یا این رویداد ناگوار حاصل سیاست های داخلی ترکیه و سایر کشورهای همسایه ی اقلیم کوردستان بود؟ در حالی که واقعیت ها یکسان هستند، توضیحات می-تواند بسیار متفاوت باشند. همانگونه که در بالا نشان داده شد، تفکر تئوریکال بهتر می تواند به ما در تحلیل و توضیح احتمالات مختلف یاری رساند.
برای مثال، رئالیسم مشخص می سازد که چرا ترکیه به شدت با رفراندوم حکومت اقلیم کوردستان مخالفت کرد. لیبرالیسم همکاری پیشین ترکیه را توضیح می دهد، در حالی که سازه انگاری ما را در فهم خلق تصاویر منفی در ذهن اردوغان راجع به کوردها یاری می کند. مارکسیسم ما را بر نقش مهمی که اقتصاد در ایجاد روابط ترکیه و حکومت اقلیم کوردستان و متعاقباً حفظ این روابط علارغم تنش ها و خصومت هایی که رفراندوم ایجاد نمود، متمرکز می کند. بینشهای حاصل از نظریههای ناسیونالیسم به توضیح ضعف و اختلافات مداوم در وحدت کوردهای عراق کمک میکند، اختلافاتی که نزدیک بود برای آنها فاجعهبار باشد.
شکست آتش بس ترکیه-پ.ک.ک ژوئیه 2015
نبرد خشونت آمیز ترکیه و پ.ک.ک در اوت 1984 آغاز شد و تا سال 2020 منجر به کشته شدن بیش از 40000 انسان شده است. ترکیه این مبارزه را تا حدود زیادی برای تداوم تمامیت ارضی خود ضروری می دانست؛ نیروهای کورد پ.ک.ک آن را همچون گوششی جهت حفظ موجودیت طولانی مدت خود به عنوان یک گروه قومی مجزا می دانستند. با توجه به شکاف های موجود، تلاشها برای میانجیگری صلح اندک و ناموفق بوده است. تنها به اصطلاح گشایش در موضوع کورد مربوط به مارس 2013 تا ژوئیه 2015 بود که مسلماً همچون یک استثنا بوقوع پیوست. در واقع، تا ژانویه 2013، ترکیه به طور غیرمستقیم با عبدالله (آپو) اوجالان، رهبر زندانی پکک مذاکره میکرد.(٥٢)گزارشهای بعدی نشان داد که مقامات سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) نیز با رهبران برجسته پ.ک.ک همچون صبری اوکی در اروپا دیدار میکردند، در حالی که مذاکرات همزمان دیگر نیز با اوجالان در حال انجام بود.(٥٣)
در آغاز مارس 2013، زمانی که یک گروه صلح طلب و حامی کوردها از حزب صلح و دموکراسی (BDP) که حامل پیامی از اوجالان به رهبران چریک های پ.ک.ک بودند به شهر سلیمانیه رسیدند، تصور می شد که این دیدارها همچنان ادامه خواهند یافت.(٥٤) نامهی مشابهی برای رهبران ارشد پکک در اروپا ارسال شد. اوجالان در نامه خود از آتش بس برای خروج جنگجویان پ.ک.ک از ترکیه، آزادی زندانیان پ.ک.ک، خلع سلاح و ادغام مجدد حدود 7000 مبارز پ.ک.ک در جامعه ترکیه و اصلاحات قانون اساسی صحبت کرده بود.
اوجالان، رهبر زندانی پکک، مواضع خوشبینانه و بدبینانهای داشت: «همه باید بدانند که ما نه مانند گذشته زندگی میکنیم و نه میجنگیم. باید خوب بدانید که نه من و نه دولت یک قدم به عقب بر نمی داریم. [ما به] صلح تاریخی و گذار به زندگی دموکراتیک دست خواهیم یافت.» اوجالان سپس توضیح داد که «خروج پ.ک.ک از ترکیه پس از صدور حکم پارلمان و تصویب آن توسط مجلس بزرگ ترکیه و تشکیل کمیسیون حقیقت یاب خواهد بود. [مردم کوردی که از روستاهای خود تبعید شده اند] به روستاهای خود باز خواهند گشت. اگر این شرایط برآورده نشود، عقبنشینی [پکک] واقعیت پیدا نخواهد کرد.» اوجالان همچنین در مورد فضای سیاسی آتی که او پس از «استقرار صلح .... انتظار داشت، توضیح داد. نه حبس خانگی و نه عفو، نیازی به اینها نخواهد بود. همه ما آزاد خواهیم بود.» با این حال، اگر روند صلح شکست بخورد، «یک جنگ داخلی آغاز خواهد شد.»
در مورد طرف ترک، نظرسنجیهای عمومی نشان داد که گفتگوهای صلح با کوردها از حمایت ابتدایی عمومی برخوردار بود، که این خود تغییر بزرگی در مقایسه با گذشته بود یعنی زمانیکه هر گونه پیشنهادی از این دست می توانست اتهام خیانت را به همراه داشته باشد. دولت ترکیه به تدریج چهره ی صلح طلبانه تری از اوجالان نشان داد تا راه را برای گفتگو کردن هموار کند. یکی از نمونه ها این بود که اوجالان به طور موفقیت آمیزی توانسته بود اعتصاب غذای حدود 600 هوادار خود را با درخواست از آنها پایان ببخشد؛ موضوعی که پیامدهای خطرناکی برای دولت ترکیه در پاییز 2012 بوجود آورده بود. اردوغان همچنین اعلام کرد: «اگر نوشیدن شوکران سمی ضروری است، میتوانیم آن را بنوشیم تا صلح و رفاه را برای این کشور به ارمغان بیاوریم.(٥٥)» گالیپ انصاری اوغلو، یکی از نمایندگان پارلمان از حزب عدالت و توسعه اردوغان (AKP) گفت: «اوجالان منطقی تر از کسانی است که بیرون هستند. اوجالان مسئولیت دارد و فرصتی برای ترکیه محسوب می شود.(٥٦)» دکتر هاکان فیدان، رئیس آژانس اطلاعات ملی ترکیه (MIT) که در مذاکرات قبلی اسلو با رهبران ارشد پ.ک.ک شرکت داشت - از اواخر سال 2012 با اوجالان در حال گفتگو بود. به گفته آیلا آکات، یکی از نمایندگان BDP که قبلا با اوجالان دیدار کرده بود: «فیدان و اوجالان توانستهاند به درک مشترکی از یکدیگر نائل آیند.(٥٧)» پیشینه ی گفتگوهای مقدماتی میان ترکها و کوردها، آنها را در بریتانیا و ایرلند گرد هم آورده بود تا از توافقهای موفقیت آمیز معروف به توافقات جمعه (Friday Accords) برای ایجاد صلح و تفاهم میان خودشان استفاده نمایند. توافقات فرایده ی(Friday) منجر به صلح بین کاتولیک و پروتستان در ایرلند شمالی شد که نزدیک به 25 سال در حال درگیری بودند.(٥٨)اردوغان این دیدارها را تایید کرده بود. یکی از این دیدارها مربوط به پارلمان اسکاتلند در ادینبورگ می شد تا ببیند چگونه میتوان قدرت را به شکلی موفقیت آمیز از مرکز واگذار کنند، نکتهای که در چانهزنی بین ترکیه و PKK بسیار حائز اهمیت است. دولت ترکیه همچنین یک آژانس میانجی را برای هماهنگ کردن سیاست ها و پاسخ های مربوط به مسئله کورد یعنی از موضوع امنیت گرفته تا آموزش و سیاست اجتماعی تاسیس کرده بود. با توجه به این تحولات، هفته نامه اصلی ایالات متحده آمریکا یعنی مجله تایم، در شماره 29 آوریل / 6 مه 2013، اوجالان پیشتر گمنام را به عنوان یکی از « 100 شخصیت تاثیرگذار در جهان» معرفی کرد و او را «صدای صلح» نامید. قبلا از این، چنین ستایشی قابل تصور نبود.
متأسفانه، این چشم انداز صلح بر اساس اختلافات آشتی ناپذیری طرفین صورت گرفته بود. تنها روزنه ی امید در این مورد فعالیت های حزب دموکراتیک خلقها (HDP) بود که طرفدار کوردها بوده و خواستار راه حل صلح آمیز برای حل مسئله کوردها است. این حزب با ورود به پارلمان ترکیه در انتخابات 7 ژوئن 2015، حزب عدالت و توسعه اردوغان را که اکثریت آرا را قبلا در اختیار داشت، ناکام گذاشت و بدین سان اردوغان احساس نمود که وی شخصا می بایستی پتانسیل نیرومند ناسیونالیسم ترکی را در برابر کوردها تحریک نموده تا حزب او اکثریت آرا را دوباره به دست آورد. در عرض یک ماه، درگیریهای سنگین دوباره شروع شد و تا زمان نگارش این مقاله در سال 2021 ادامه داشته است. باز هم بایستی یادآوری شد که تفکر تئوریکال همانگونه که در بالا ذکر آن آمد میتواند به ما در درک بهتر این رویدادهای پیچیده و متنوع کمک کند.
رئالیسم کماکان به توضیح جنگ مجدد قدرت بین ترکیه و پکک کمک میکند، در حالی که لیبرالیسم دیدگاه هایی را ارائه میکند در مورد اینکه چرا دوره کوتاه گشایش کوردی(Kurdish Opening) از 2013 تا 2015 وجود داشت. سازه انگاری ما را به درک بهتری از این که چگونه هر یک از طرفین در ابتدا میتوانست تصویر مثبتتری از دیگری بسازد، اما متعاقبا میتواند دوباره به برداشتهای منفیتری تنزل کند، هدایت میکند. تئوری های ناسیونالیسم نه تنها آشکار می سازد که چرا ناسیونالیسم یکی از طرف ها به نظر می رسد ناسیونالیسم طرف دیگر را به خطر می اندازد، بلکه همچنین چگونگی تاثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی را بر هدایت و سوگیری هویت کوردی مشخص می کند.
تهاجم ترکیه به کوردستان سوریه در اکتبر 2019
در 9 اکتبر 2019، پس از انجام بسیاری از اقدامات نابجای دولت ترکیه، سرانجام این کشور به بهانه ی ایجاد یک «منطقه امن» به منظور پایان بخشیدن به آنچه ادعا می نمود تهدید وجودی پ ک ک علیه تمامیت ارضی آن کشور است، اقدام به حمله به بخش کوچکی از شمال شرق سوریه (روژاوا یا کوردستان سوریه) نمود. تصمیم دونالد جی. ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده برای خروج حدود 1000 سرباز آمریکایی که به عنوان مشاور، حامی و محافظ حزب اتحاد دموکراتیک وابسته به پ.ک.ک / یگان های مدافع خلق / نیروهای دموکراتیک سوریه (PYD/YPG/SDF) عامل مهمی برای لشکرکشی و تهاجم ترکیه به روژاوا شد. این اقدام بلافاصله محکومیت شدید و گسترده علیه ترکیه و ترامپ را در پی داشت. مخالفان استدلال می کردند که ایالات متحده 1) متحد کورد سوری خود را به طرز ناجوانمردانه ای تنها گذاشته است؛ 2) متحدان آینده ایالات متحده، دیگر نمی توانند به این کشور اعتماد نمایند؛ 3) اجازه داد که برخی از زندانیان داعشی که توسط نگهبانان YPG دستگیر شده بودند فرار کنند و به طور بالقوه به تجدید سازمان جهادی و نسل کش خودشان بپردازند؛ 4) همچون پاداشی برای تجاوز ترکیه محسوب می شود ؛ 5) به رژیم اسد جان تازه ای بخشید؛ 6) منجر به تحکیم حضور سیاسی و نظامی ایران در سوریه شد ؛ و 7) منجر به افزایش نفوذ روسیه همچون داور نهایی و بالقوه ی جنگ سوریه، به زیان ایالات متحده و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شد.
شش سال قبل از آن، در مسیری که در نهایت طی نشد، ترکیه در ابتدا استراتژی بسیار متفاوتی را دنبال کرده بود. در 25 ژوئیه 2013، در بحبوحه گزارش هایی مبنی بر اعلام خودمختاری کوردها در سوریه توسط PYD، ترکیه به طور علنی از صالح مسلم نماینده سیاسی کوردهای سوریه جهت گفتگو در استانبول دعوت به عمل آورده بود. رهبر PYD به ترکیه اطمینان داد که درخواست حزبش برای اداره محلی مناطق کوردنشین سوریه به معنای آن نیست که آنها به دنبال استقلالی باشند که منجر به تهدید ترکیه گردد.(٥٩) اگرچه صالح مسلم قبلاً نیز جلسات مخفیانه ای با مقامات ترکیه ای برگزار کرده بود، اما این نشت جدید و بسیار مهم نشان دهنده پیدا شدن راه حلی بالقوه جهت همکاری ترکیه-PYD بود. همزمان با آغاز گفتگوهای صلح بین ترکیه و پ.ک.ک در ترکیه، گفتگوهای مازاد دیگری با PYD نشان دهنده ی گسترش منطقی روند کلی صلح بین این دو و همچنین اعتراف تاکتیکی ترکیه مبنی بر متمایز بودن PYD و PKK بود تا اندازه ای که مباحث جداگانه را طلب می کرد. در واقع، احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، تشریح نمود که رویکرد جدید کشورش راجع به تصمیم جاری جهت گفتگو با رهبر پ ک ک ، عبدالله اوجالان درباره ی پایان بخشیدن به شورش سه دهه سازمان اوجلان مطابقت دارد(٦٠). یکی دیگر از مقامات ترکیه اضافه نموده بود: «ما هیچ مشکلی با آرزوهای آنها [PYD] نداریم ... . چیزی که ما از هیچ گروهی قبول نمی کنیم این است که آنها از این وضعیت فرصت طلبانه برای تحمیل اراده خود از طریق زور استفاده نکنند.(٦١)» اسماعیل ارسلان، شهردار صلح طلب طرفدار کوردها و عضو حزب BDP در شهر جیلانپینار که دقیقا در نوار مرزی ترکیه با سوریه قرار دارد، توضیح داد: او مشاهده کرده است که رفتار ترکیه با کوردها مخاصمانه است و ترکیه از گروه هایی مانند نصره [وابسته به القاعده در جنگ داخلی سوریه] حمایت می کند که برای ترکیه خوب نیست.»
پس از پایان گفتگوها، صالح مسلم، نماینده PYD ادعا نمود که دیدار او مثبت بوده و مسلم راجع به امنیت در مناطق مرزی با همکار ترک خود گفتگو کرده بود. او سپس از موضوعات خاصی که مورد بحث قرار گرفته بودند پرده برداری نمود: 1) باز کردن مرزها و امنیت مرزها؛ 2) توزیع کمک های بشردوستانه؛ 3) توضیح پروژه PYD برای یک دولت موقت؛ و 4) نشان دادن اینکه پیشنهادات PYD در مورد حکومت محلی موقت، تهدیدی برای ترکیه نیست. دو هفته بعد، رهبر PYD گفتگوهای خود در استانبول را با برگزاری دور دوم در آنکارا دنبال نمود. این گفتگوها نشان داد که آنکارا هنوز مطمئن نیست که یک رابطه جدید تا کجا باید ادامه یابد. آیا مذاکرات ترکیه می بایست به همان اندازه با PYD پیشرفت می کرد که قبلا با حکومت اقلیم کوردستان در عراق پیش رفته بود و هم اینک به نظر می رسد با روند صلح پ.ک.ک نیز در حال پیش روی است؟ آیا ترکیه می بایستی حمایت های مخفیانه خود را به جهادی های الانصره متوقف می نمود؟ آیا امکان دارد ترکیه حتی دریافته باشد که نگرانی هایش از کوردهای ضعیف سوریه بی اساس است و در عوض به دنبال همکاری با آنها همچون کوردهای عراق بود؟
اگر تحولات اکتبر 2019 را به سرعت از ذهنمان عبور دهیم، چگونه قادر خواهیم بود تهاجم پر ریسک ترکیه به کوردستان سوریه را تحلیل کنیم، اقدامی که به طور بالقوه برای روابط این کشور با کوردهای سوریه خطرناک است؟ یکبار دیگر با انبوهی از حقایق مختلف و توضیحات فرضی در این موضوعات مواجه می شویم. تفکر تئوریکال راجع به سیاست هایی که انتخاب شده و رویدادهایی که در پی آن رخ داده به ما کمک می کند تا آنها را دقیق تر و بهتر درک کرده و توضیح دهیم.
هنگامی که حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) که حامی مردم کورد است در انتخابات پارلمانی ترکیه در 7 ژوئن 2015 کرسی های کافی به دست آورد و مانع از کسب اکثریت آرا توسط حزب عدالت و توسعه ی(AKP) اردوغان شد، اردوغان به روشی کاملا فرصت طلبانه به روند صلح با پ.ک.ک پایان داد و ائتلاف با ملی گرایان افراطی ترک را برگزید. این استراتژی جواب داد: با ممنوعیت پ.ک.ک، اردوغان خیلی زود اکثریت خود را در انتخابات پارلمانی زود هنگام که در 1 نوامبر 2015 برگزار شد، به دست آورد. همچنین این رویدادها ثابت کرد که همکاری ترکیه با PYD تاکتیکی بیش نبوده است. روابط آنها به سرعت کاهش یافت و ترکیه و متحدان عرب آن ابتدا در 21 ژانویه 2018 به استان عفرین سوریه حمله کردند و تا مارس 2018 آن را اشغال کردند و سپس به روندی که منجر به تهاجم مرگبار 9 اکتبر 2019 به سوریه شد ادامه دادند.
واقع گرایی کماکان ما را متوجه این امر می کند که چرا تصمیمات ترکیه برای حمله به کوردستان سوریه بر مذاکره و گفتگو با آنها اولویت دارد. با این حال، لیبرالیسم به درک ما کمک می کند که چرا ترکیه در ابتدا به نظر می رسید با کوردهای سوریه مذاکره و همکاری می کند. سازه انگاری تفسیر ترکیه از تصورات منفی راجع به PYD و پیامدهای خطرناک احتمالی آنها برای تمامیت ارضی ترکیه را توضیح می دهد، در حالی که به جای آن می توانست تصاویر مثبت بیشتری شکل بگیرد. تئوری های ناسیونالیسم فهم ما را از اینکه چرا اساسا ناسیونالیسم کوردی که قبلا در هیچ کجای سوریه امکان ظهور نداشت به یکباره پدیدار شد و چگونه موجب هراس و تهدید دیگر ناسیونالیست های رقیب گردید. دیدگاه فمینیسم ما را نسبت به تبعیض جنسیتی حساس می کند و اینکه چگونه افزایش مشارکت زنان در فرآیند سیاسی مناطق کوردنشین سوریه ممکن است منجر به ایجاد دولت کارآمدتر شود و شانس افزون تری برای صلح ایجاد گردد.
نتیجهگیری
محققان، تحلیل گران و علاقهمند به مسائل سیاسی توضیحات مختلفی برای این سه رویداد اخیر مربوط به کوردستان که در بالا مورد بحث قرار گرفت، ارائه داده اند. این مقاله در پی آن بوده است که نشان دهد چگونه دیدگاه های ارائه شده توسط نظریه های رئالیستی، لیبرالیستی، سازه انگاری، مارکسیستی، فمینیستی و ناسیونالیستی می تواند درک ما را از این رویدادها ارتقا بخشد. بعلاوه، تفکر تئوریکال بر پایه سطوح تحلیل، دیدگاه های متفاوتی را با توجه به کلیات سیستمی، حالت مجزا و در مورد ارگان های دولت اولیه، و دیدگاههای فردی تصمیمگیرندگان به ما ارائه می کند.
آشکار است که نقش دولتی ترکیه و رهبر دیرینه ی آن اردوغان، در توضیح هر سه رویداد کوردی بسیار موثر است. برای مثال، علیرغم مخالفت شدید مسعود بارزانی در مورد کمپین کوردهای سوریه برای تاسیس روژاوا به عنوان یک دولت کوردی جدید و دفاکتو در مرز ترکیه با شمال شرق سوریه، ترس ذاتی اردوغان از ایجاد هر نوع کشور کوردی که با حکومت اقلیم کوردستان(٦٢) ادغام شود را رفع نکرد و لذا این موضوع کمک می کند تا توضیح دهیم که چرا اردوغان به شدت با همه پرسی مشورتی استقلال حکومت اقلیم کوردستان در سپتامبر 2017 مخالفت کرد. بنابراین، تنها مجرای باقی مانده جهت حل مسئله کورد از طریق حزب HDP می باشد که با ورود به پارلمان ترکیه در انتخابات 7 ژوئن 2015، اکثریت حاکمه حزب عدالت و توسعه را کنار زد. از این رو، تنها چاره ی اردوغان برای باقی ماندن در راس قدرت ظاهر شدن در قامت یک ناسیونالیست ترک چندآتشه در برابر کوردها بوده است. دست آوردهای سیاسی کوردی در ترکیه و سوریه او را برآشفته بود و لذا او با عصبانیت پاسخ داد. بعلاوه، زمانی که حکومت اقلیم کوردستان قصد خود را برای برگزاری همه پرسی استقلال در 25 سپتامبر 2017 اعلام کرد، اردوغان نیش خود را به کوردها زد و واکنش نشان داد.
علاوه بر این، KRG ، PKK، و روژاوا - که احتمالاً نهادهای کوردی اولیه محسوب می شوند - و همچنین رهبران آنها از جمله مسعود بارزانی و عبدالله اوجالان نیز نقش موثری در ایجاد این تحولات ایفا نموده اند. برای مثال، علیرغم مخالفت ایالات متحده و دیگران با همه پرسی مشورتی حکومت اقلیم کوردستان،(٦٣) حکومت اقلیم تا اندازه ای در انجام این رویداد مقصر بود. این حکومت در اقدامی به شدت بلند پروازانه در راستای اجرای یکجانبه ی ماده 140 قانون اساسی عراق راجع به آینده ی شهر کرکوک و گنجاندن آن و سایر مناطق دیگر مورد مناقشه در رفراندوم، به شدت دچار اشتباه محاسباتی شده بود.(٦٤) ناکامی در اتحاد میان احزاب سرنوشت ساز به منظور نبرد بر سر شهر کرکوک همچنین نشان دهنده تداوم ضعف و شکاف ناسیونالیست کوردی علیرغم وجود حکومت اقلیم کوردستان از سال 1992 بود و علاوه بر آن کوردها قدرت نظامی خود را بیش از حد برآورد کرده بودند.(٦٥) پیشمرگه های حکومت اقلیم کوردستان علیرغم ظاهر قدرتمند نظامی شان با توجه به موفقیت آنها در برابر داعش، همچنان بین اعضای حزب دموکرات کوردستان (KDP) به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کوردستان (PUK) به رهبری جلال طالبانی تقسیم شده بودند. همچنین از زمانی که بغداد تجهیزات دریافتی اربیل از کشورهای خارجی را در اختیار گرفت، حکومت اقلیم کوردستان فاقد تسلیحات سنگین بود و پیروزیهای اخیر خود را تنها به دلیل حمایت هوایی ضروری ایالات متحده به دست آورده بود، حمایتی که پس از اشغال دوباره کرکوک از جانب بغداد در اکتبر 2017 از دست داد.
37.Gareth R.V. Stansfield (2003) Iraqi Kurdistan: Political Development and Emergent Democracy (London and New York: RoutledgeCurzon).
38. For background to this situation, see Michael M. Gunter & M. Hakan Yavuz (2005) The Continuing Crisis in Iraqi Kurdistan, Middle East Policy, 12 (Spring), pp. 122–133.
39. See www.Kurdishmedia.com, May 2, 2006.
40. Cited in “Erbil Turkish Consulate” (DATE) http://erbil.co/listing/erbil-turkish-consulate, accessed
October 5, 2017.
41. This citation and the following data were gleaned from Soner Cagaptay et al. (2015) Turkey and the KRG: An Undeclared Economic Commonwealth, The Washington Institute for Near East Policy, Policy Watch 2387, March 16. http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/turkey-and-the-krg-anundeclared-economic-commonweahth, accessed October 5, 2017.
42. Ibid.
43. For background, see Mesut Yegen (2011) The Kurdish Question in Turkey: Denial to Recognition, in: Marlies Casier & Joost Jongerden (eds), Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue, pp. 67–84 (London and New York: Routledge).
44. Mehmet Umit Necef (2013) Barzani and Erdogan Meet in Diyarbakir: A Historical Day, Center for Mellemoststudier, December. (Odense: University of Southern Denmark).
45. Cited in Asli Aydintasbas (2017) Why the Kurdish Referendum Is None of Turkey’s Business, Washington Post, October 2; Available at: https://washingtonpost.com/news/global-opinions/wp/2017/10/02/why-the-kurdish-referendum-is-none-of-turkeys-business/, accessed April 10, 2021.
46. Galip Dalai (2017) After the Kurdish Independence Referendum: How to Prevent a Crisis in Iraq, Foreign Affairs, October 2. Available online https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2017-10-02/after-kurdish-independence-referendum?cid=int-now&pgtype=qss, accessed October 2, 2017.
47. U.S Department of State (2017) Iraqi Kurdistan Regional Government’s Planned Referendum, September 20. Available at: https://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2017/09/274324.htm, accessed October 8, 2017.
48. Cited in Mustafa Gurbuz (2017) Does Turkey Really Want to Punish Iraqi Kurdistan? October 3. Available at: https://Arabcenterdc.org/policy-analyses/does-turkey-really-want-to-punish-iraqi-Kurdistan/,accessed October 4, 2017.
49. Cited in Aydintasbas, “Why the Kurdish Referendum is None of Turkey’s Business.”
50. Cited in Al-Jazeera. (2017) Iraqi Kurds Vote in Independence Referendum, September 25. Available at:
http://www.aljazeera.com/news/2017/09/iraqi-kurds-vote-independence-referendum-170925032733525.
html, accessed September 27, 2017.
51. Dalai, “After the Kurdish Independence Referendum.”
52. Murat Yetkin (2013) “A Rare Chance in the Kurdish Problem,” Hurriyet Daily News, January 7. Available at: http:www.hurriyetdailynews.com/a-rare-chance, accessed January 14, 2013. For recent, excellent background, see Cengiz Candar (2020) Turkey’s Mission Impossible: War and Peace with the Kurds (Lanham, MD: Lexington Books).
53. Hurriyet Daily News (2013) 100 PKK Militants to Lay Down Arms: Report, January 29. Available at: http://www.hurriyetdailynews.com/100-pkk-militants; accessed January 29, 2013; and Hurriyet (2013) PKK: Disarmament & Ceasefire in February?, January 29. Available at: http://www.mesop.de/2013/01/29/pkk-disarmament-ceasefire, accessed January 29, 2013.
54. The following analysis is largely based on Hurriyet Daily News (2013) PKK Leader’s Letter to Kandil Reaches Northern Iraq: Report, February 28. Available at: http://www/mesop.de.de/2013/02/28/pkkleaders- letter , accessed March 1, 2013; and Ayla Jean Yackley (2013) Kurdish Rebel Leader Ocalan Airs Frustrations in Turkey Peace Process, Reuters, March 1. Available at: http://www.mesop.de/2013/03/01/Kurdish-rebel-leader, accessed March 1, 2013.
55. Today’s Zaman (2013) Turkey’s Erdogan Calls for More Support for Peace Move, February 26. Available at: http://www.todayszaman.com/news-308165-turkey’s-erdogan, accessed March 1, 2013.
56. Hurriyet (2013) Leak of Imrali Record Sparks Controversy over Its Source, February 29 [sic]. Available at: http://www.mesop.de/2013/02/28/leak-of-imrali-record, accessed March 1, 2013.
57. Cited in Ian Traynor & Constanze Letsch (2013) Locked in a Fateful Embrace: Turkey’s PM and His Kurdish Prisoner, The Guardian, March 1. Available at: http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/01/turkey-pm-kurdish-prisoner-peace, accessed March 1, 2013.
58. The data were taken from Ian Traynor (2013) Turks and Kurds Look to Good Friday Accords as Template for Peace, The Guardian, March 1. Available at: http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/01/turk-kurd-good-friday-accords, accessed March 1, 2013.
59. Hemin Khoshnaw (2013) Salih Muslim’s Ankara Visit Marks Major Policy Change, Rudaw, July 29. Available at: http://rudaw.net/english/middleeast/syria/29072013, accessed April 10, 2021.
60. Fulya Ozerkan (2013) Turkey Softens Stance on Syria’s Emboldened Kurds after Launching Peace Process at Home, Daily Star (Beirut), August 9. Available at: http://www.dailystar.com.lb/ArticlePrint. aspx?id=226577, accessed April 10, 2021
61. This and the following citation and data were adapted from Jonathan Burch (2013) Syrian Kurds TakeFragile Steps toward Autonomy, Daily Star (Lebanon), August 3. Available at: http://www.dailystar. com.lb/News/Middle-East/2013/Aug-03/226122-syrian-kurds-take-fragile-steps-toward-autonomy.ashx, accessed April 10, 2021
62. See, for example, Hande Firat (2017) We Will Not Allow a Kurdish State on Our Borders: Erdo_gan, Hurriyet Daily News, August 24. Available at: http://www.hurriyetdailynews.com/we-will-not-allow-akurdish-state-on-our-borders-erdogan-.aspx?pageID=517&nID=117059&NewsCatID=352, accessed August 30, 2017. Erdo_gan is quoted as declaring that the term “Kurdish state” is an “insult to my Kurdish brothers. . . . We will send those who want to break this nation [Turkey] apart to the grave.”
63. See, for example, “Barzani” No US ‘Support’ for Kurdish Referendum if Postponed (2017) Rudaw, November 11. Available at: http://www.rudaw.net/english/kurdistan/11112017, accessed November 15, 2017.
64. For background on Kirkuk, see Liam Anderson & Gareth Stansfield (2009) Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise (Philadelphia: University of Pennsylvania Press).
65. For further penetrating thoughts on the KRG’s miscalculations, see Denise Natali (2017) Iraqi
Kurdistan Was Never Ready for Statehood, Foreignpolicy.com, October 31. Available at: http://
foreignpolicy.com/2017/10/31/iraqi-kurdistan-was-never-ready-for-statehood, accessed November 15, 2017; and Aymenn Jawad al-Tamimi (2017) Iraq Kurdistan’s Crisis: A Failure of Strategy, The ctober 22. Available at: http://www.meforum.org/6976/iraqi-kurdistan-crisis-a-failure-of-strategy, accessed November 15, 2017.
References
Al-Jazeera. (2017) Iraqi Kurds Vote in Independence Referendum, September 25. Available at: http://www.
aljazeera.com/news/2017/09/iraqi-kurds-vote-independence-referendum-170925032733525.html, accessed
September 27, 2017.
Anderson, A. (1991) Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (London:
Verso).
Anderson, L., & Stansfield, G. (2009) Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise
(Philadelphia: University of Pennsylvania Press).
Armstrong, J. (1982) Nations before Nationalism (Chapel Hill: University of North Carolina).
Aydintasbas, A. (2017) Why the Kurdish Referendum Is None of Turkey’s Business, Washington Post,
October 2. Available at: washingtonpost.com/news/global-opinions/wp/2017/10/02/why-the-kurdishreferendum-
is-none-of-turkeys-business/, accessed April 10, 2021.
Baser, B., Toivanen, M., Zorlu, B. & Duman, Y. (eds) (2019) Methodological Approaches in Kurdish
Studies: Theoretical and Practical Insights from the Field (Lanham, MD: Lexington Books).
Besikci, I. (1991) Kurdistan & Turkish Colonialism: Selected Writings (London: Kurdistan Solidarity
Committee and Kurdistan Information Centre).
Biden, J. & Gelb, L. H. (2006) Unity through Autonomy in Iraq, New York Times, May 1.
Bozarslan, H. (2003) Kurdish Nationalism in Turkey: From Tacit Contract to Rebellion (1919–1925), in:
Vali, A. (ed), Essays on the Origins of Kurdish Nationalism (Costa Mesa, CA: Mazda), pp. 163–190.
Brown, M., Lynn-Jones, S. M., & Miller, S. E. (1966) Debating the Democratic Peace (Cambridge, MA:
MIT Press).
Bruinessen, M. V. (2003) Ehmedi Xani’s Mem u Zin and Its Role in the Emergence of Kurdish National
Awareness, in: Vali, A. (ed) Essays on the Origins of Kurdish Nationalism (Costa Mesa, CA: Mazda),
pp. 40–57.
Burch, J. (2013) Syrian Kurds Take Fragile Steps toward Autonomy, in: Daily Star (Lebanon), August 3.
Available at: http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2013/Aug-03/226122-syrian-kurds-takefragile-
steps-toward-autonomy.ashx, accessed April 10, 2021.
Cagaptay, S., Fidan, C. B., & Sacikara, E. C. (2015) Turkey and the KRG: An Undeclared Economic
Commonwealth, in: The Washington Institute for Near East Policy, Policy Watch 2387, March 16.
Available at: http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/turkey-and-the-krg-an-undeclaredeconomic-
commonweahth, accessed October 5, 2017.
Candar, C. (2020) Turkey’s Mission Impossible: War and Peace with the Kurds (Lanham, MD: Lexington
Books).
Consulate of Turkey. (2017) Erbil Turkish Consulate. Available at: http://erbil.co/listing/erbil-turkishconsulate,
Accessed October 5, 2017.
Cottam, R. W. (1979) Nationalism in Iran, Updated to 1978 (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press).
Dalai, G. (2017) After the Kurdish Independence Referendum: How to Prevent a Crisis in Iraq, in: Foreign
Affairs, October 2. Available at: https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2017-10-02/afterkurdish-
independence-referendum?cid=int-now&pgtype=qss, accessed October 2, 2017.
ctober 22. Available at: http://www.meforum.org/6976/iraqi-kurdistan-crisis-a-failure-of-strategy,
accessed November 15, 2017.
18 M. M. Gunter
Eagleton, W. Jr. (1963) The Kurdish Republic of 1946 (London: Oxford University Press).
Edmonds, C. J. (1957) Kurds, Turks and Arabs: Politics, Travel and Research in North-Eastern Iraq,
1919–1925 (London: Oxford University Press).
Emerson, R. (1971) Self-Determination, American Journal of International Law, 65(3), pp. 459–474.
Enloe, C. (2014) Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics, 2nd edn.
(Berkeley: University of California Press).
Firat, H. (2017) We Will Not Allow a Kurdish State on Our Borders: Erdo_gan, Hurriyet Daily News,
August 24. Available at: http://www.hurriyetdailynews.com/we-will-not-allow-a-kurdish-state-on-ourborders-
erdogan-.aspx?pageID=517&nID=117059&NewsCatID=352, Accessed August 30, 2017.
Gellner, E. (1964) Thought and Change, 2nd ed. (London: Weidenfeld and Nicholson).
Gellner, E. (2008) Nations and Nationalism (Ithaca, NY: Cornell University Press).
Gunter, M., & Yavuz, M. H. (2005) The Continuing Crisis in Iraqi Kurdistan, in: Middle East Policy, 12
(1), pp. 122–133.
Gunter, M. (2019) The Kurds: A Divided Nation in Search of a State, 3rd edn. (Princeton: Markus Wiener
Publishers).
Gurbuz, M. (2017) Does Turkey Really Want to Punish Iraqi Kurdistan?, October 3. Available at:
Arabcenterdc.org/policy-analyses/does-turkey-really-want-to-punish-iraqi-Kurdistan/, accessed October 4,
2017.
Hook, S. (ed) (2010) Democratic Peace in Theory and Practice (Kent, OH: Kent State University).
Hurriyet. (2013) Leak of Imrali Record Sparks Controversy over Its Source, February 29 [sic]. Available at:
http://www.mesop.de/2013/02/28/leak-of-imrali-record, accessed March 1, 2013.
Hurriyet. (2013) PKK: Disarmament & Ceasefire in February? January 29. Available at: http://www.mesop.
de/2013/01/29/pkk-disarmament-ceasefire, accessed January 29, 2013.
Hurriyet Daily News. (2013) 100 PKK Militants to Lay Down Arms: Report, January 29. Available at:
http://www.hurriyetdailynews.com/100-pkk-militants, accessed January 29, 2013.
Hurriyet Daily News. (2013) PKK Leader’s Letter to Kandil Reaches Northern Iraq: Report, February 28.
Available at: http://www/mesop.de.de/2013/02/28/pkk-leaders-letter, accessed March 1, 2013.
Hutchinson, J. & Smith, A.D. (eds) (1994) Nationalism (Oxford: Oxford University Press).
Jwaideh, W. (2006) The Kurdish Nationalist Movement: Its Origins and Development (Syracuse, NY:
Syracuse University Press).
Keohane, R., & Nye, J. Jr. (1977) Power and Interdependence (Boston: Little Brown).
Khani, A. (2008) Mem and Zin, Saadalla, S. (tran.) (Istanbul: Avesta).
Khoshnaw, H. (2013) Salih Muslim’s Ankara Visit Marks Major Policy Change, in: Rudaw, July 29.
Available at: http://rudaw.net/english/middleeast/syria/29072013, accessed April 10, 2021.
Kurdistan National Congress (KNK). (2019). September 2. Available at: knklondon@gn.apc.org, accessed
September 24, 2019.
McDowall, D. (2004) A Modern History of the Kurds, 3rd edn. (New York: I.B. Tauris).
Mingst, K. A., McKibben, H. E., & Arreguin-Toft, I. M. (2019) Essentials of International Relations, 8th
edn. (New York: W.W. Norton & Company).
Morgenthau, H. J. (1978) Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace, 5th rev. edn. (New
York: Knopf).
Natali, D. (2017) Iraqi Kurdistan Was Never Ready for Statehood, in: Foreignpolicy.com, October 31.
Available at: http://foreignpolicy.com/2017/10/31/iraqi-kurdistan-was-never-ready-for-statehood,
accessed November 15, 2017.
Necef, M. (2013) Barzani and Erdogan Meet in Diyarbakir: A Historical Day (Odense: Center for Middle
East Studies, University of Southern Denmark).
Neuberger, B. (1977) State and Nation in African Thought, Journal of African Studies, 4(2), pp. 198–205.
Nordland, R. (2018) Women Are Free, and Armed, in Kurdish-Controlled Northern Syria, New York Times,
February 24.
Ocalan, A. (2017) The Political Thought of Abdullah Ocalan: Kurdistan, Woman’s Revolution, and
Democratic Confederalism (London: Pluto Press).
Ocalan, A. (2013) Liberating Life: Woman’s Revolution (Cologne, Germany: International Initiative Edition
in cooperation with Mesopotamian Publishers, Neuss).
Olson, R. (1991) Five Stages of Kurdish Nationalism, 1880-1980, Journal of Muslim Minority Affairs,
12(2), pp. 392–410.
Thinking Theoretically about the Kurds 19
Ozerkan, F. (2013) Turkey Softens Stance on Syria’s Emboldened Kurds after Launching Peace Process at
Home, in: Daily Star (Beirut), August 9. Available at: http://www.dailystar.com.lb/ArticlePrint.aspx?id=
226577, accessed April 10, 2021.
Renan, E. (1994) “Qu’est-ce qu’une nation?” [What is a nation?], in: Hutchinson, J. & Smith, A. (eds)
Nationalism (Oxford: Oxford University Press), pp. 17–18.
Rudaw. (2017) ‘Barzani’ No US ‘Support’ for Kurdish Referendum if Postponed, November 11. Available
at: http://www.rudaw.net/english/kurdistan/11112017, Accessed November 15, 2017.
Schmidt, D. A. (1964) Journey among Brave Men (Boston: Little, Brown).
Seton-Watson, H. (1977) Nations and States: An Enquiry into the Origins of Nations and the Politics of
Nationalism (Boulder: Westview).
Singer, J. D. (1961) The Levels of Analysis Problem, in: Rosenau, J. N. (ed) International Politics and
Foreign Policy, rev. edn., pp. 20–29 (New York: Free Press).
Smith, A. (1986) The Ethnic Origins of Nations (Oxford: Blackwell).
Stansfield, G. R. V. (2003) Iraqi Kurdistan: Political Development and Emergent Democracy (London and
New York: RoutledgeCurzon).
Tamimi, A-. A. (2017) Iraqi Kurdistan’s Crisis: A Failure of Strategy, The American Spectator, October 22.
Available at: http://www.meforum.org/6976/iraqi-kurdistan-crisis-a-failure-of-strategy, accessed
November 15, 2017.
The Village Voice. (1976) The CIA Report the President Doesn’t Want You to Read, February 16, pp. 85
and 87–88.
Thucydides. (1963). The Peloponnesian Wars, Jowett, B. (tran.), revised and abridged with an introduction
by P. A. Brunt (New York: Washington Square Press, Inc., for Twayne Publishers).
Tickner, J. A. (1988) “Hans Morgenthau’s Principles of Political Realism: A Feminist Reformulation”,
Millennium: Journal of International Studies, 17(3), pp. 429–440.
Today’s Zaman. (2013) Turkey’s Erdogan Calls for More Support for Peace Move, February 26. Available
at: http://www.todayszaman.com/news-308165-turkey’s-erdogan, accessed March 1, 2013.
Traynor, I., & Letsch, C. (2013) Locked in a Fateful Embrace: Turkey’s PM and His Kurdish Prisoner, The
Guardian, March 1. Available at: http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/01/turkey-pm-kurdishprisoner-
peace, accessed March 1, 2013.
Traynor, I. (2013) Turks and Kurds Look to Good Friday Accords as Template for Peace, The Guardian,
March 1. Available at: http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/01/turk-kurd-good-friday-accords,
accessed March 1, 2013.
U.S. Department of State. (2017) Iraqi Kurdistan Regional Government’s Planned Referendum, September
20. Available at: https://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2017/09/274324.htm, accessed October 8, 2017.
Waltz, K. (1954) Man, the State, and War (New York: Columbia University Press).
Weber, E. (1976) Peasants into Frenchmen: The Modernization of Rural France, 1870–1914 (Stanford:
Stanford University).
Wend, A. (1999) Social Theory of International Politics (Cambridge, UK: Cambridge University Press).
Williamson, J. (2000) “What Should the World Bank Think about the Washington Consensus?”, The World
Bank Research Observer, 15(2), pp. 251–265.
www.Kurdishmedia.com, May 2, 2006.
Yackley, A. (2013) Kurdish Rebel Leader Ocalan Airs Frustrations in Turkey Peace Process, in: Reuters,
March 1. Available at: http://www.mesop.de/2013/03/01/Kurdish-rebel-leader, accessed March 1, 2013.
Yadirgi, V. (2017) The Political Economy of the Kurds of Turkey: From the Ottoman Empire to the Turkish
Republic (Cambridge: Cambridge University Press).
Yavuz, M. H. (1988) A Preamble to the Kurdish Question: The Politics of Kurdish Identity, Journal of
Muslim Minority Affairs, 18(1), pp. 9–18.
Yavuz, M. H. (2001) Five Stages of the Construction of Kurdish Nationalism in Turkey, Nationalism and
Ethnic Politics, 7(3), pp. 1–24.
Yegen, M. (2011) The Kurdish Question in Turkey: Denial to Recognition, in: Casier, M. & Jongerden, J.
(eds), Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue, pp. 67–84
(London and New York: Routledge).
Yetkin, M. (2013) A Rare Chance in the Kurdish Problem, Hurriyet Daily News, January 7. Available at:
http:www.hurriyetdailynews.com/a-rare-chance, accessed January 14, 2013
